DASK'ta yeni tarifeye dikkat…
6 Şubat depreminin üzerinden sekiz ay geçti. Yaralar
sarılmaya devam ediyor. Bu meselenin de birtakım hukuki yönleri bulunuyor.
"Deprem hukuku" olarak ifade edebileceğimiz aslında afetler sonucu
vatandaşların haklarını ve kurumların ödevlerini düzenleyen kurallar sistemi
var. Depremden hemen sonra ceza hukuku uygulamalarına ilişkin gelişmeleri
seyretmiştik. Şimdilerdeyse tazminat meseleleri gündeme geliyor yavaş yavaş. Bu
tür konulara zaten yeri geldikçe köşemde değiniyorum.
Deprem sigortası
Bilindiği üzere Türkiye'de bir deprem sigortası sistemi
var. Bilinen ismi ile DASK aslında bir kurum ve bu kurumun edindirdiği sigorta
Zorunlu Deprem Sigortası. Yaşadığınız binada depremin meydana getirdiği maddi
zararları karşılamaya yönelik bir teminat sistemi bu. Bu sistem ile deprem
sonrasında hayatın, deprem öncesindeki temel standartlara uygun biçimde devam
edebilmesi amaçlanıyor.
Deprem sonrasında tazminat konuları hukukun seyri içinde
yürüyor. Buradaki en büyük sorun ekonomik gelişmeler sonrasında hükmedilecek
tazminatların uğrayacağı değer kaybı. Bu dosyalara öncelik vermek, kesinleşme
limitlerini yeniden düzenlemek ve hatta bu konuların tamamını alternatif çözüm
yolları ile çözmek gerekiyor. Zira gün geçtikçe, yargılamalar sürdükçe olağan
hayata dönüşte gecikiyor. Verilen tazminatın da bir anlamı kalmıyor. Değerini
yitiriyor. Ya güncelleme ya da hızlı çözüm şart. Her ikisi de olursa ne ala.
İki önemli karar
Bu anlamda önemli iki gelişme yaşandı. Sigorta Tahkim
Komisyonu ve Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK) iki karar verdi. KDK, Kahramanmaraş
merkezli depremler sonrası evleri hasar görenlere 2022 yılı tarifesine göre
ödenen sigorta tazminatının 2023 yılı tarifesine göre ödenmesi yönünde
tavsiyede bulunulmasını kararlaştırdı. Kararın muhatapları "Doğal Afet
Sigortaları Kurumu" ile "Sigortacılık ile Özel Emeklilik Düzenleme ve
Denetleme Kurumu". KDK bu kurumlara sigorta poliçelerindeki esaslı tarife
değişikliklerinin sigorta sahiplerinin açık bilgisine sunulmadan, eski tarife
rakamları üzerinden hak sahiplerine ödeme yapıldığını, bunun depremzedelerin
mağduriyetine yol açtığını tespit altına almış oldu. Sigorta Tahkim Komisyonu
ise önüne gelen bir uyuşmazlıkta 25.11.2022'de yeni tarife yayımlanmış olmasına
rağmen, ödemelerin halen eski tarifeden yapılmasının hukuka aykırı olduğunu
belirtti. Karar, hakem heyetinin verdiği kararı kesin olarak kaldırdı. Tarife
değişikliği ile azami teminat limiti 320 bin TL'den 640 bin TL'ye yükseltildi.
Yine metrekare başına ödenecek tutar da güncellendi. 1508 TL olan metrekare
fiyatı 3016 TL'ye çıkarıldı.
Kararlar uygulanacak!
Her iki karar da güncel tarifenin uygulanması gerektiğini
vurguluyor. KDK'nın verdiği karar niteliği itibarıyla tavsiye kararı olarak
görünse de kurumun almış olduğu kararların kamu kurumlarınca uygulama oranı
%80. Sigorta Tahkim Komisyonu ise Sigortacılık Kanunu (m.30) uyarınca kurulmuş
yasal bir yapı. Kararlarının icra zorunluluğu var. Komisyon, sigorta ettiren
veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf
arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümü için görev
yapıyor. Başka bir ifadeyle sigorta uyuşmazlıkları için özel mahiyeti olan bir
mahkeme gibidir, diyebiliriz.
Hak kaybı olanlar ne yapmalı?
Bu konuda yapılması gereken tek şey sigorta kurumuna (DASK)
başvuru yapıp fark bedeli talep etmek. Bu konuda hukuk sistemimize göre bir
ödeme olmaz ise dava yoluna gitmek de tahkime gitmek de mümkün. Yine bu konuda
DASK ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm
Merkezi (TOBBUYUM) depremzedelerin yargı süreçlerinde yıpranmasını engellemek
için anlaşma yaptı. Buradan ilerleyecek arabuluculuk sürecinin olumlu olarak
sonuçlanması yüksek ihtimal. Süreci tahkim ve arabuluculuk nezdinde çözmek
önemli bir adım olacak. Bir başka yol da sigorta kurumlarının ödemeleri
kendiliğinden yapması. Süreç yeni. Ve nereye evrilecek bilmiyoruz. Ancak şu
net: Emsal kararlara göre mutlaka hakkınızı arayın!