ÇOK EMEK VERDİM
“Osmanlı’dan
Cumhuriyet’e Taşra Yönetim Sisteminin Teşekkülü (1362-1949)” isimli kitabını sosyal
medya hesabından paylaşan Dr. Mustafa İlhan, “Benim için özel bir gün. Uzun
zamandır üzerinde çalıştığım, çok emek verdiğim ilk kitabım yayımlandı. Osmanlı/Türk
taşra yönetimiyle ve özellikle bu alanda yapılan reformların sosyoekonomik
temelleriyle ilgilenenlere faydalı olmasını dilerim” dedi.
BELİRLEYİCİ FAKTÖRLERİ ELE ALIYOR
Bugünkü
mülki idare sisteminin Osmanlı/Türk taşra yönetim sistemini biçimlendiren
kültürel kökleri ortaya koymaya çalışan kitap, mülki idare amirlerine yol
gösterecek nitelikte. Kitap, internetteki bir çok satış platformlarından temin
edilebiliyor.
Kitap
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e taşra yönetim sistemini inşa eden reformların
ardındaki aktörleri, öncelikle sosyoekonomik nedenler olmak üzere tüm
belirleyici faktörleri, temel örgütlenme ilkelerini ve meşruiyet araçlarını
anlamak maksadıyla yazıldı.
Kitapta,
‘yerelde yönetime katılan sivil ve yarı resmi statü grupları, özellikle para
ekonomisine geçiş sürecini tetikleyen yüksek tağşiş (1584/85) sonrası erken
modern dönemde ortaya çıkan yeni toplumsal ilişki ağları, reayanın artan vergi
yükü, eşkıyalık, ekolojik gelişmeler, malikane sistemi, merkezi hukukun örf
hukukunu domine etmesi, yerleşik monarşiye geçiş, kapı halkları ve kalemiyenin
taşra yönetiminde yükselişi ve yerel ekonomik kaynakların bölüşümünde yaşanan
rekabet-iş birliği taşra yönetim düzenlemelerine etkisi bakımından’
inceleniyor. Ulaşılan tespitler mutlaka rakamsal verilerle destekleniyor.
BİREYLERİN GÖZÜNDEN ALINTILAR
18. yüzyıl taşra yönetim sisteminin yeni meşruiyet araçları üzerinden taşrayı merkeze bağlaması, ayanlığın güçlenmesiyle taşrada yerel meclislerin –oligarşik- yönetim merkezi haline gelmesi, müzakere ve uzlaşı kültürünün gelişmesi, transfer edilen politikalar bakımından reformların Batılı köklerinin mahiyeti, taşrada güç ve sermayenin birbirinden ayrılma/ma/sı, vergi direnişleri ve ayrılıkçı hareketlere karşı alınan tedbirlerin “modern” taşra yönetim reformlarına yansıması araştırılıyor. Vergi gelirini artırma ve yerel ekonomik kaynaklardan pay alma mücadelesinin, Osmanlı son döneminde ve erken Cumhuriyet dönemlerinde gerçekleşecek taşra yönetim reformlarını nasıl biçimlendirdiği sorusuna yanıt aranıyor. Araştırmada ‘klasik’ kaynaklar yanında esasen nasihatname, sefaretname, layiha, hatırat, günlük, dönem makale ve eserleri ile sosyoekonomik gelişmeleri merkeze koyan çalışmalar gibi toplumun ve bireylerin gözünden anlatılar tercih ediliyor.