ÇOK EMEK VERDİM

“Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Taşra Yönetim Sisteminin Teşekkülü (1362-1949)” isimli kitabını sosyal medya hesabından paylaşan Dr. Mustafa İlhan, “Benim için özel bir gün. Uzun zamandır üzerinde çalıştığım, çok emek verdiğim ilk kitabım yayımlandı. Osmanlı/Türk taşra yönetimiyle ve özellikle bu alanda yapılan reformların sosyoekonomik temelleriyle ilgilenenlere faydalı olmasını dilerim” dedi.

BELİRLEYİCİ FAKTÖRLERİ ELE ALIYOR

Bugünkü mülki idare sisteminin Osmanlı/Türk taşra yönetim sistemini biçimlendiren kültürel kökleri ortaya koymaya çalışan kitap, mülki idare amirlerine yol gösterecek nitelikte. Kitap, internetteki bir çok satış platformlarından temin edilebiliyor.

Kitap Osmanlı’dan Cumhuriyet’e taşra yönetim sistemini inşa eden reformların ardındaki aktörleri, öncelikle sosyoekonomik nedenler olmak üzere tüm belirleyici faktörleri, temel örgütlenme ilkelerini ve meşruiyet araçlarını anlamak maksadıyla yazıldı.

Kitapta, ‘yerelde yönetime katılan sivil ve yarı resmi statü grupları, özellikle para ekonomisine geçiş sürecini tetikleyen yüksek tağşiş (1584/85) sonrası erken modern dönemde ortaya çıkan yeni toplumsal ilişki ağları, reayanın artan vergi yükü, eşkıyalık, ekolojik gelişmeler, malikane sistemi, merkezi hukukun örf hukukunu domine etmesi, yerleşik monarşiye geçiş, kapı halkları ve kalemiyenin taşra yönetiminde yükselişi ve yerel ekonomik kaynakların bölüşümünde yaşanan rekabet-iş birliği taşra yönetim düzenlemelerine etkisi bakımından’ inceleniyor. Ulaşılan tespitler mutlaka rakamsal verilerle destekleniyor.

BİREYLERİN GÖZÜNDEN ALINTILAR

18. yüzyıl taşra yönetim sisteminin yeni meşruiyet araçları üzerinden taşrayı merkeze bağlaması, ayanlığın güçlenmesiyle taşrada yerel meclislerin –oligarşik- yönetim merkezi haline gelmesi, müzakere ve uzlaşı kültürünün gelişmesi, transfer edilen politikalar bakımından reformların Batılı köklerinin mahiyeti, taşrada güç ve sermayenin birbirinden ayrılma/ma/sı, vergi direnişleri ve ayrılıkçı hareketlere karşı alınan tedbirlerin “modern” taşra yönetim reformlarına yansıması araştırılıyor. Vergi gelirini artırma ve yerel ekonomik kaynaklardan pay alma mücadelesinin, Osmanlı son döneminde ve erken Cumhuriyet dönemlerinde gerçekleşecek taşra yönetim reformlarını nasıl biçimlendirdiği sorusuna yanıt aranıyor. Araştırmada ‘klasik’ kaynaklar yanında esasen nasihatname, sefaretname, layiha, hatırat, günlük, dönem makale ve eserleri ile sosyoekonomik gelişmeleri merkeze koyan çalışmalar gibi toplumun ve bireylerin gözünden anlatılar tercih ediliyor.